تیک عصبی حرکات سریع تکراری ماهیچه‌هاست که باعث اختلال در اعمال حرکتی بدن می‌شود. در سال‌های ابتدایی زندگی هر انسان تا حدود ۵ سالگی این موضوع عادت است و به ندرت در بزرگسالی رخ می‌دهد. تیک مشکلی جدی است و در طول زمان گسترش می‌یابد. تیک عصبی می‌تواند باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه شود. سندروم تورت نیز نوعی تیک است که باید جداگانه به درمان و رفع آن پرداخت. این بیماری با طولانی شدن تیک بیش از یک سال ایجاد می‌شود.
انواع تیک عصبی
انواع مختلفی تیک عصبی وجود دارد. برخی از آنها حرکات بدن را تحت تاثیر زیادی قرار می‌دهد. به این تیک‌ها، تیک عصبی حرکتی گفته می‌شود. برخی دیگر نیز روی صدای افراد تاثیر می‌گذارد. از انواع تیک‌های عصبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چشمک زدن و به هم خوردن پلک‌ها، اخم غیر ارادی و چروک شدن بینی.
- تکان‌های سریع ناحیه سر.
- تماس انگشت‌ها به حالتی شبیه بشکن زدن.
- لمس غیر ارادی اجسام و افراد.
- آب بینی را بالا کشیدن و خرخر کردن.
- تکرار حرف یا عبارت‌ها که گاهی آزار دهنده و از نظر دیگران توهین تلقی می‌شود.
پیدایش تیک عصبی
تیک عصبی می‌تواند به دلایل مختلفی نظیر استرس، اضطراب، خستگی، هیجان یا حتی شادی رخ دهد. اگر روی این مشکل متمرکز شویم و مدام درباره آن صحبت کنیم حتی وخیم تر هم خواهد شد.
این مشکل معمولا با احساسی ناخوشایند در بدن آغاز می‌شود. این احساس ناخوشایند در بدن ادامه دارد تا به تیک منجر می‌شود.
در بسیاری از موارد تیک عصبی مشکل چندان جدی و خطرناکی نیست و موجب تخریب مغز نمی‌شود. در مواقعی که این مسئله زیاد جدی نباشد به همان سرعتی که رخ داده است از بین خواهد رفت.
اما در بعضی موارد که علائم آزاردهنده و جدی تر هستند یا فرزندتان دچار چنین مشکلی می‌شود بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
این موارد عبارتند از:
- شدت دفعات وقوع تیک عصبی در شما زیاد و رو به افزایش است.
- وجود تیک عصبی باعث مشکلات اجتماعی و عاطفی مانند طرد شدن، انزوا و آزار دیدن شود.
- بعضی از انواع تیک باعث می‌شود تا فرد به طور ناخواسته به خودش آسیب جسمی بزند.
- فعالیت‌های روزانه به خاطر تیک با اختلال و مشکل روبه رو شوند.
- اگر تیک منجر به ایجاد سایر احساسات و عوارض منفی مانند افسردگی، عصبانیت، خودآزاری شوند.
پزشک معالج برای تشخیص نوع و علت تیک عصبی باید مریض را به دقت معاینه کند و اگر بتواند وقوع تیک را ببیند کمک شایانی به تشخیص و درمان خواهد کرد. اگر تیک عصبی مرتب رخ نمی‌دهد مریض می‌تواند با تصویر برداری از آن بدون اغراق و تمرکز بیش از حد در هنگام فیلم برداری این موضوع را دقیق‌تر به پزشک نشان دهد.
درمان تیک عصبی
اگر تیک عصبی چندان جدی و شدید نباشد می‌توان با درمان‌های خانگی آن را رفع کرد. مثلا تلاش برای کاهش استرس و خستگی‌ها باعث می‌شود تا این مشکل تا حدود زیادی رفع شود و از بین برود.
اما در صورتی که تیک عصبی زندگی عادی و روزمره‌تان را دچار اختلال کند، حتما باید به درمان‌های جدی‌تر فکر کنید. از میان درمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان با ایجاد عادات معکوس: در این روش باید با شکل گیری عادت‌های حرکتی در فرد حرکت‌های ناشی از تیک عصبی خنثی شود. با تقویت عادت‌های حرکتی جدید و خنثی کننده، تیک‌های عصبی به مرور از بین خواهند رفت.
- ERP: روش دیگری که به معنای قرار گیری در حالت تیک با عادت کردن به آن است. یعنی فکر درگیر تیک عصبی به نوعی وقوع تیک را پیش بینی می‌کند و می‌تواند آن را کنترل کند.
روش‌های درمانی دارویی نیز وجود دارد که در کنار روش‌های روان درمانی و … استفاده می‌شوند یا اگر بقیه روش‌ها باعث بهبودی نشوند از این درمان استفاده می‌شود.
دلایل تیک عصبی
علت تیک عصبی دقیقا مشخص نیست. این مشکل ریشه در تغییرات بخش‌هایی از مغز دارد که کنترل حرکات را برعهده دارند. به نظر می رسد که این مسئله بیشتر ریشه ارثی و خانوادگی دارد و گاهی نیز به عنوان عوارضی از مشکلات دیگر مانند اختلال وسواس و بیش فعالی است.
بیماری‌هایی مانند هانتینگتون و اختلالات مغزی نیز می‌تواند موجب تیک عصبی شود. در ضمن مصرف بعضی مواد مخدر نظیر کوکائین و آمفتامین نیز باعث تیک عصبی در مصرف کننده می‌شود.