انسان احساسات خود را از طریق زبان، صدا، حالات صورت و زبان بدن منتقل میکند. زبان و فرهنگ میتوانند بر احساس مردم تأثیر بگذارند. توانایی شما در درک احساسات و پاسخ دادن به احساسات دیگران به عنوان هوش هیجانی شناخته میشود. با توسعه هوش هیجانی خود، میتوانید آگاهی از احساسات دیگران را در خود افزایش دهید.
تجزیه و تحلیل و درک احساسات دیگران
-
تشخیص احساسات مثبت و منفی افراد
۶ عاملی همگانی در بروز احساسات وجود دارد: خوشبختی، تعجب، خشم، ترس، غم و اندوه.
این عوامل به دو دسته تقسیم میشوند: مثبت (شادی، تعجب) و منفی (خشم، ترس، غم و اندوه). شما برای شناسایی آن در دیگران، باید فعالیت ها و رفتارهایی که با آنها مرتبط هستند را بشناسید.
احساسات مثبت باعث کاهش استرس، بهبود روحیه و افزایش حافظه و تمرکز ما میشود. این احساسات عبارتند از: شادی، تعجب، همدردی، مهربانی، عشق، شجاعت، اعتماد به نفس، الهام، تسکین و غیره.
احساسات منفی باعث افزایش استرس میشوند، به ما اجازه میدهند تا تهدیدات را تشخیص داده و با موقعیت های چالش برانگیز کنار بیاییم. این احساسات عبارتند از: غم، ترس، خشم، تحقیر، انزجار و غیره.
دو قشر مهم مغز برای بیان و درک احساسات، قشر آمیگدال و قشر پیشانی است. آسیب به هر یک از این مناطق میتواند توانایی فرد در درک احساسات را مختل کند.
-
تمرکز بر روی چشم و دهان
به طور کلی مردم احساسات خود را از طریق چشم و یا دهان بیان میکنند. قسمتهایی از بدن که فرد با استفاده از آن احساسات خود را نشان میدهد، تحت تأثیر فرهنگ قرار میگیرد. برای مثال، مردم ژاپن روی چشم ها تمرکز میکنند، در حالی که مردم ایالات متحده احساسات را از طریق بیان و گفتار درک و تفسیر میکنند. برای درک احساسات، به تمام چهره نگاه کنید نه فقط چشمها یا دهان.
-
در نظر داشتن تن صدا
به تن صدا گوش کرده و پس از آن، حالات صورت را در نظر بگیرید. تن صدا، دومین راه بیان احساسات است. مردم از تن صدای خود برای نشان دادن و کنترل احساسات خود استفاده میکنند. با این حال، برخی از احساسات از طریق صدا منتقل نمیشوند. به عنوان مثال، افراد میتوانند به آرامی، تندی، با خستگی، رضایت و اعتماد به نفس صحبت کنند. معمولا احساساتی که به وضوح از طریق تن صدای بیان میشوند عبارتند از ترس، دوستی، شادی و غم و اندوه.
-
ارزیابی سلامت جسمانی
سلامت جسمانی فرد را ارزیابی کنید. احساسات می توانند بر سلامت در هر دو حالت مثبت و منفی تأثیر بگذارند. اگر یک دوست یا یکی از اعضای خانواده فرد مقابل همیشه بیمار است یا احساس خستگی می کند، ممکن است او را نیز تحت تأثیر قرار دهد و یا فرد نیز حالت افسردگی داشته باشد.
-
توسعه و بهبود هوش هیجانی خود
با شناخت بیشتر از خود، به خودتان در شناخت احساسات دیگران کمک کنید. چهار شاخه هوش هیجانی عبارتند از:
- احساسات خود و دیگران را درک کنید.
- برای گسترش تفکر خود از احساسات استفاده کنید.
- اهمیت احساسات را درک کنید.
- احساسات را مدیریت کنید.
استراتژی های بهبود هوش هیجانی عبارتند از:
- تلفن خود را کنار بگذارید و از رایانه خود دور شوید. بهبود مهارت های اجتماعی شما و توانایی در درک احساسات توسط نشانه های غیر کلامی، با مشارکت در روابط بین فردی به طور روزانه حاصل میگردد.
- احساس ناراحتی و یا احساسات منفی درباره خودتان و یا دیگران را کنار بگذارید. این کار مهم و ضروری است. اگر غمگین یا عصبانی هستید، به عقب برگردید و فکر کنید که چرا اینگونه احساس میکنید. سپس سعی کنید با احساسات منفی کنار بیایید.
- به علائم بدن خود توجه کنید. برای مثال درد در معده شما ممکن است از استرس یا تپش قلب شما ناشی از هیجانات باشد.
- یک گزارش از افکار و احساسات خود داشته باشید. نوشتن آنچه انجام میدهید و یا احساس میکنید، میتواند به شما کمک کند.
- از یک دوست نزدیک یا اعضای خانواده بخواهید تا درباره احساساتتان نظر دهد. گاهی اوقات افراد دیگر، احساسات ما را بهتر از خودمان میدانند. پاسخ آنها میتواند تعجب آور باشد.
تعبیر حالات صورت
- توجه زیادی به حالات چهره کنید. زیرا احساسات درونی افراد از چهرهشان، به خصوص چشمهایشان بیان میشوند. یادگیری برقراری ارتباط بین حالات چهره و احساسات، به شما در درک احساسات فرد مقابل کمک میکند.
- لبخند واقعی را تشخیص دهید. برای همه افراد امکان لبخند زدن آن هم به صورت مصنوعی، وجود دارد اما شما باید تفاوت لبخند واقعی و مصنوعی را تشخیص دهید. هنگامی که فرد لبخند واقعی داشته باشد، گونهها به سمت بالا رفته و خطوط ریزی در کنار چشم نمایان میشود.
- حس شاد بودن را از غم تشخیص دهید. افراد ممکن است در هنگام ناراحتی نیز لبخند بزنند تا غم خود را پنهان کنند. پنهان کردن ناراحتی و غم ساده است اما تشخیص آن سادهتر. هنگام ناراحتی، گوشههای چشم کمی شل و گود رفتهتر از حالت عادی است.
- خشم و نفرت را بشناسید. خشم و انزجار اغلب با یکدیگر در ارتباط هستند و حالات چهره مشابه دارند. هنگام خشم، بینی کمی چروکیده و ابروها روبه پایین هستند و این به خوبی در چهره فرد خشمگین مشخص است.
- ترس و تعجب را درک کنیم. درحالی که ترس احساسی منفی و تعجب احساسی مثبت و خوشایند میباشد اما هر دو سیستم عصبی سمپاتیک را فعال میکنند و واکنش افراد در هر دو حالت مشابه است. هنگامی که اتفاقی غیر منتظره رخ دهد، چه مثبت و چه منفی، بخشی از مغز که خارج از کنترل ماست، فعال میشود. در این حالت، ابروها و پلکها به سمت بالا رفته و کشیده میشوند و چشمها بازتر از حالت عادی میشود.
درک احساسات با روشهای دیگر
گاهی انسان احساسات خود را به شیوههای دیگری بروز میدهد. در حالی که نشانههای غیر کلامی میتوانند کمی گمراه کننده باشند اما یادگیری، شناسایی و تشخیص آنها به ما کمک میکند تا احساسات دیگران را درک کنیم.
احساسات علاوه بر حالت صورت، باعث تحریک بقیه نقاط بدن میشود. برای مثال توجه کنید که آیا فرد مقابل تماس چشمی با شما برقرار میکند، انگشتانش را میشکند، به گوشهای تکیه میدهد، دستان خود را خیلی محکم در هم قفل میکند، صاف ایستاده و یا کمی پاهایش را تکان میدهد و … حرکات و وضعیت بدن را در نظر بگیرید. حرکات بدن نه تنها احساسات بلکه شدت آن را نیز نشان میدهد.
به نشانهها و پاسخهای بدن توجه کنید. برای مثال علائم “جنگ یا گریز” (fight or flight)، خارج از کنترل مستقیم فرد است و میتواند به فهمیدن احساسات طرف مقابل، به ما کمک کند.
این علائم با پاسخهای فیزیکی مانند انقباض مردمک چشم، تفس سریع، تکان دادن (لرزش) دستان، قرمز شدن، عرق کردن و افزایش ضربان قلب همراه است. شما میتوانید به راحتی بفهمید که فردی با داشتن این علائم، ترسیده و یا استرس دارد.
با این وجود بهترین راه برای درک احساسات فرد مقابل، صحبت کردن است. ممکن است فرد به شما دروغ بگوید یا اینکه تظاهر کند که مشکلی ندارد اما با صحبت کردن و یا سوال پرسیدن شما هیچ آسیبی به او نمیرسد.
منبع: