اختلال وسواس یک اختلال عصبی است که توسط فکر ها و ترس های غیرمنطقی شما را به تکرار بعضی رفتارها وا می‌دارد. افراد مبتلا به اختلال وسواس از ترس آلوده و یا نجس شدن، به کارهای اجباری مثل شستن بیش از حد دست‌ها روی می‌آورند. تا حدی که پوست دست‌هایشان خشک شده و ترک بردارد.
این افراد برغم اینکه تلاش می‌کنند تا فکر های وسواسی را از خود دور کنند اما این افکار دائما در سرشان تکرار می‌شود و این مشکل آنها را داخل چرخه ناراحت کننده، افکار وسواسی و کارهای اجباری برای راحت شدن از آن افکار می اندازد.
چرخه وسواس چیست؟
هر چند که ابتلا به اختلال وسواس نشانه‌ها و علائم متفاوتی در افراد دارد اما بیشتر افراد دچار چرخه زیر می‌شوند:
- وسواس:
ذهن شما غرق در یک فکر، ترس و یا نگرانی وسواسی می‌شود مانند اینکه دستتان نجس شده است.
- نگرانی:
وسواس مرحه قبل باعث برانگیختن احساس اضطراب و پریشانی می‌شود.
- اجبار:
شما از الگویی اجباری برای کاهش اضطراب و پریشانی خود استفاده می‌کنید مانند شستن و با آب کشیدن چند باره دست‌ها.
- آسودگی موقتی:
رفتار اجباری باعث تسکین و فراغتی موقت از اضطراب شده، اما وسواس و اضطراب دوباره برمی‌گردد و باعث شروع چرخه می‌شود.
نشانه های اختلال وسواس:
نشانه‌های اختلال وسواس از هر دو وسواس و اجبار تشکیل می‌شود:
- نشانه‌های وسواس: این نشانه‌ها، افکار و تصوراتی مکرر، مداوم و ناخواسته هستند. فکرها و تجسماتی که ناخواسته و بصورت غیر ارادی در شما بوجود می‌آید و بنظر بی‌معنی می‌رسد. این افکار وسواسی زمانی رخ می‌دهد که شما سعی به فکرکردن و یا انجام سایر کارها دارید.
این نوع افکار وسواسی معمولا زمینه‌هایی از قبیل:
- ترس از آلوده شدن و یا نجس شدن
- مرتب کردن وسایل از روی ترتیب خاص و منطقی
- برانگیختگی‌های خشونت آمیز یا وحشتناک
- افکار و تصورات جنسی
- نشانه های اجبار: اجبارهای بیماری اختلال وسواس شامل رفتارهای تکراری که شما فکر می‌کنید باید انجام دهید می‌باشد. این رفتار های تکراری قرار است باعث پیشگیری و یا کاهش نگرانی و اضطراب شما که در اثر وسواستان ایجاد می‌شود، بشود.
برای مثال زمانی که شما فکر می‌کنید دستهایتان آلوده است شروع به شستن مکرر آن می‌کنید و یا حتی در ادامه ممکن است از شیوه ها و یا مراسم خاصی برای شستن دست ها استفاده کنید.
همانند وسواس اجبار نیز معمولا در اشکال خاصی مانند عواملی که در ادامه بیان می‌شوند، رخ دهند:
- شستن و تمیز کردن
- شمارش
- بررسی و چک کردن
- تقاضای اطمینان کردن
- انجام مکرر کار و یا عملی
- نظم و ترتیب بخشیدن
این علایم و نشانه ها در گذر زمان و همچنین با افزایش استرس شدتشان بیشتر می‌شود. اگر وسواس و یا اجبار شما زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده و یا باعث آزارتان می‌شود باید به پزشک مراجعه کنید.
دلایل ابتلا به اختلال وسواس:
هرچند دلایل ابتلا به اختلال وسواس فکری کاملا شناخته شده نیست اما موارد زیر تاثیر زیادی در ابتلا به این بیماری دارد:
- تغییرات جسمی و بدنی
- محیط
- کمبود سروتونین
- سابقه خانوادگی
- زندگی پر استرس
عوارض ابتلا به اختلال وسواس:
- خطر خود کشی
- خطر اعتیاد به الکل و یا مواد مخدر
- سایر اختلالات اضطرابی
- افسردگی
- اختلالات خوردن
- عدم توانایی در انجام کارهای روزانه و یا مدرسه
- مشکل در برقراری ارتباط
- کاهش کیفیت زندگی