شما نیز با خواندن مقاله های قبلی این سایت، با عبارت قرارداد هوشمند مواجه شده‌اید. شاید این سوال در ذهن شما ایجاد شده باشد که مفهوم قراردادهای هوشمند چیست؟
در اینجا سعی داریم تا شما را با این پروتکل آشنا کنیم.
قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست؟
در حقیقت این پروتکل برای تنظیم قراردادها است.
فعالسازی این پروتکل ویژه (قرارداد هوشمند) به جهت مشارکت، تایید و یا اجرای مفاد یک قرارداد خاص می‌باشد.
این پروتکل، معاملات و فرایندها را تضمینی و بدون اشخاص ثالث انجام می‌دهد. فعالیت‌ها و ثبت‌های قرارداد هوشمند، غیر قابل بازگشت و قابل پیگیری می‌باشند.
تمامی اطلاعات مربوط به شرایط قرارداد و اجرای تمام اقدامات هدف گذاری شده، به طور خودکار شامل قراردادهای هوشمند می‌شوند.
چگونگی پیدایش قراردادهای هوشمند
قرارداد هوشمند به صورت یک ایده توسط نیک سابو، دانشمند کامپیوتر و رمز نگاری، در سال ۱۹۹۴ مطرح شد.
اصول اصلی کار توسط سابو تعریف شد اما فضای مناسب برای تحقق ایده‌ها در آن زمان وجود نداشت.
ظهور فناوری بلاک چین، باعث عملی شدن ایده قرارداد هوشمند شد.
بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال، پایه گذار نوعی قرارداد در بلاک چین بود اما نمی‌توانست تمام نیازها و فرایندها را انجام دهد. زیرا پروتکل بیت کوین، فقط با هدف ایجاد یک ارز توسعه یافته ایجاد شده بود.
اما اتریوم، امکان ایجاد قراردادهای هوشمند را برای تمامی پروژه‌ها عملی کرد و گام موثری در جهت هوشمند سازی جهان برداشت.
نحوه عملکرد قراردادهای هوشمند
قرارداهای هوشمند، بدون نیاز به افراد یا سازمان‌های واسطه، فرایند پرداخت و یا اجرای یک قرارداد را پردازش می‌کنند.
در صورت صحیح بودن مفاد قراردادهای مشخص شده، فعالیت را انجام می‌دهند. این پروتکل دستورالعمل‌هایی را که به آن داده شده، به طور خودکار اجرا می‌کند.
ابتدا دارایی‌ها و شرایط قرارداد کد گذاری شده و در بلاکِ بلاک چین قرار می‌گیرد. این قرارداد بین نودهای پلتفرم توزیع و چندین بار کپی می‌شود.
پس از انجام پردازش‌ها، قرارداد مطابق با شرایط مشخص شده اجرا می‌شود.
شاید به نظر برسد که هوشمند سازی فرایندها خیلی وقت است که انجام می‌شود اما بین فرایند قراردادهای هوشمند و فرایندهای معمولی در اینترنت تفاوت‌هایی وجود دارد.
این تفاوت‌ها، غیر متمرکز بودن و عدم بازگشت آن است.
برای مثال تراکنش‌های بانکی به صورت هوشمند انجام می‌شوند اما بانک مرکزی می‌تواند جلوی یک فرایند را بگیرد.
در قراردادهای هوشمند، شخص و یا نهادی قادر به کنترل یک قرارداد نبوده و وقتی مفاد یک قرارداد صحیح باشد، این قرارداد به صورت خودکار اجرا می‌شود.
ایجاد یک قرارداد هوشمند
در ابتدا باید توجه داشت که برای ایجاد یک قرارداد هوشمند به موارد زیر نیاز دارید:
- موضوع قرارداد
این برنامه باید به محصول یا خدمات تحت قرارداد دسترسی داشته باشد تا به طور خودکار آن ها را در عرضه یا خرید کنترل کند.
- امضای دیجیتال
همه شرکت کنندگان با امضای قرارداد با کلید خصوصی خود، توافق نامه را آغاز می کنند.
- شرایط قرارداد
شرایط قرارداد هوشمند، دقیقا دنباله ای از عملیات است. همه شرکت کنندگان باید این شرایط را امضا کنند.
- پلتفرم انحصاری
قرارداد هوشمند به بلاک چین یک پلتفرم خاص صادر و در میان نودهای پلتفرم مورد نظر توزیع می‌شود.
مزایا و معایب قراردادهای هوشمند
از جمله مزایای قرارداد هوشمند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
امنیت
قرارداد هوشمند رمزنگاری و بین نودها توزیع می‌شود. این موضوع تضمین کننده آن است که قرارداد صرفا با خواست طرفین متوقف خواهد شد.
صرفه جویی در وقت و هزینه
انجام خودکار فرایندها باعث می‌شود تا اغلب واسطه‌ها حذف شوند.
شخصی سازی
در حال حاضر طیف وسیعی از قراردادهای هوشمند وجود دارد. شما می‌توانید بر حسب نیاز خود یکی را انتخاب و آن را با توجه به نیازهای خود ویرایش و شخصی سازی کنید.
با وجود مزایای فوق‌العاده، این پروتکل نیز معایبی دارد. از معایب این پروتکل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
وضعیت قانونی
قراردادهای هوشمند در حال حاضر توسط تمامی دولت‌ها پذیرفته نیستند.
بنابراین تصمیم به ایجاد یک چهارچوب قانونی برای قراردادهای هوشمند توسط نهادهای دولتی، می‌تواند باعث به وجود آمدن مسائل جدیدی شود.
عامل انسانی
با نوشتن کد قراردادها توسط برنامه نویسان، احتمال اشتباه وجود دارد. همینطور اگر قرارداد هوشمند در بلاک چین ثبت شود، امکان تغییر در آن وجود ندارد.
هزینه‌های پیاده سازی
قرارداد هوشمند بدون برنامه نویسی امکان پذیر نیست؛ پس وجود یک یا چند برنامه نویس ماهر برای تنظیم قراردادهای هوشمند الزامی است.
این مورد در ایجاد هزینه بی تاثیر نیست.
کاربرد قراردادهای هوشمند در زندگی واقعی
ایده‌های فراوانی را میتوان با این قرارداد عملی کرد. از جمله مهمترین آن‌ها که تا به امروز اجرایی شدند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیمه: پرداخت خودکار خسارت توسط قراردادهای هوشمند
- مدیریت: تنظیم قرارداد برای پرداخت حقوق کارکنان نسبت به ساعات فعالیت
- انتخابات: قرارگیری نتایج رای گیری در بلاک چین و توزیع آن در میان نودهای شبکه. تمام داده‌ها رمزگذاری شده و ناشناس هستند و از هرگونه دستکاری یا تقلب در انتخابات جلوگیری می‌شود.
منابع: