ارزهای رمزنگاری‌شده (ارز دیجیتال)، ارزهایی هستند که برای امنیت خودشان، صحت پرداخت‌ها و عملکرد، از رمزنگاری (Cryptography) استفاده می‌کنند.
سایت‌های فارسی زبان برای اشاره به ارزهای رمزنگاری‌شده (Cryptocurrency) از نام‌های زیر نیز استفاده می‌کنند:
- رمزارز
- ارز رمزی
- ارز رمزپایه
- کریپتوکارنسی
- ارز دیجیتال
اما در واقع ارزهای دیجیتال دسته گسترده‌ای ارزها هستند و ارزهای رمزنگاری شده به عنوان زیردسته این ارزها محسوب می‌شوند.
ارزهای رمزنگاری شده به عنوان زیرمجموعه‌ای از ارزهای دیجیتال، فقط به صورت دیجیتال وجود دارند و دارای شکل فیزیکی نیستند. تکنولوژی ارزهای دیجیتال (و به خصوص تکنولوژی بلاک چین) استفاده‌ها و کاربردهای بسیار زیادی دارد که در ادامه شما را با آن آشنا می‌کنیم.
کریپتوکارنسی خود دارای دو دسته توکن (Token) و کوین (Coin) است، اساسی‌ترین تفاوت این دو این است که توکن‌ها دارای بلاک‌چین اختصاصی نیستند و بر پایه یک بلاک‌چین دیگر همانند اتریوم (ethereum) ایجاد می‌شوند، اما کوین‌ها بلاک‌چین اختصاصی خود را دارند. با این حال برخی از افراد هستند که این دو مفهوم را برای ارزهای مختلف بکار می‌برند.
هر کریپتوکارنسی، چه توکن باشد و چه کوین، در واقع چیزی بیش از یک رشته کد روی بلاک‌چین نیست.
نکته جالب درباره کریپتوکارنسی‌ها این است که وقتی گفته می‌شود شخصی ۱ بیت‌کوین دارد، این بیت‌کوین به شکل فایل موجود نیست. شما نمی‌توانید به یک شی فیزیکی یا حتی یک فایل اشاره کنید و بگویید “این یک بیت‌کوین است.”
بلکه فقط سوابق تراکنش‌ها و آدرس‌ها هستند که روی بلاک‌چین وجود دارند که موجودی‌شان کم یا زیاد شده است. با خرید بیت‌کوین از شخص دیگر یا هر انجام هر تراکنش، اطلاعات در یک دفتر کل عمومی به نام بلاک‌چین (زنجیره بلوکی) نگهداری می‌شود.
موضوعات مختلف ارز دیجیتال
بسته به اینکه قصد دارید از ارزهای دیجیتال چه استفاده‌ای ببرید، مباحث مختلفی در خصوص این ارزها مطرح می‌شود.
کیف پول ارزهای دیجیتال (Wallets)
همانطور که شما اسکناس و پول‌هایتان را در یک کیف پول جیبی نگهداری می‌کنید، نگهداری و مدیریت ارزهای دیجیتال نیز نیاز به یک کیف پول دارد. بنابراین اولین قدم برای استفاده از ارزهای دیجیتال این است که یک کیف پول مناسب، امن و مطابق نیازهای خودتان ایجاد کنید.
یکی از ویژگی‌های تکنولوژی بلاک چین و ارزهای دیجیتال، غیرمتمرکزسازی و تسهیل دسترسی همه افراد کره زمین به خدمات مالی است. به همین دلیل کیف پول ارزهای دیجیتال همانند یک حساب بانکی نیست که نیاز باشد فرمی پر کنید یا اینکه حداقل موجودی داشته باشید و یا اینکه کسی بر حساب شما نظارت کند.
اما این آزادی بهایی نیز دارد. مسئولیت شما بسیار بیشتر می‌شود. زیرا کیف پول‌ها کلید خصوصی (Private key) شما را نگهداری می‌کنند و اگر این کلید خصوصی گم شود، به سرقت برود و به هر دلیلی از دسترس شما خارج گردد، موجودی ارز دیجیتال شما دیگر قابل بازیابی نخواهد بود. بنابراین در دنیای ارزهای دیجیتال، بسیاری از اشتباهات غیرقابل برگشت هستند.
با این حال در صورت دانستن نکات اساسی و رعایت چند نکته که در ادامه مطرح می‌کنیم، هیچ مشکلی برای شما به وجود نخواهد آمد.
دسته‌بندی کلی کیف پول‌ها
کیف پول‌ها انواع مختلفی دارند و اغلب آنها را به صورت رایگان می‌توان ایجاد کرد.
کیف پول تحت وب: سایت‌هایی که در آنها یک کیف پول می‌سازید و مدیریت کیف پول از طریق همان سایت انجام می‌شود. در برخی از این سایت حتی نیاز به وارد کردن نام و ایمیل نیست و می‌توان با چند کلیک ساده کیف پول را ایجاد کرد.
کیف پول موبایلی: بصورت اپلیکیشن‌های موبایل اندرویدی یا IOS وجود دارند که امکان مدیریت ارزهای دیجیتال را از طریق موبایل‌ها فراهم کرده‌اند.
کیف پول دسکتاپ: نرم‌افزارهای قابل نصب یا پرتابل هستند که روی کامپیوترهای ویندوزی، مک، لینوکس و… نصب می‌شوند. طبیعتا این نرم‌افزارها نیز برای ارسال ارز دیجیتال نیاز به اتصال اینترنت دارند.
کیف پول سخت افزاری: اغلب این والت‌ها تقریبا به اندازه یک فلش مموری هستند و جز امن‌ترین و بهترین کیف پول‌ها محسوب می‌شوند. این کیف پول‌ها را می‌توان به سایر دستگاه‌ها متصل کرد و موجودی ارز دیجیتال را مدیریت نمود.
کیف پول آفلاین: تکنولوژی ارزهای دیجیتال به صورتی است که حتی می‌توان مقادیر بسیار زیادی ارز دیجیتال را روی یک کاغذ نگهداری کرد. کافیست کلید خصوصی ارز مورد نظر را از طریق سایت‌هایی که امکان ساخت کیف پول کاغذی می‌دهند پرینت بگیرید و جای امنی نگهداری کنید، سپس ارز دیجیتال را به آدرس آن کیف پول ارسال کنید.
حتی اگر ۱۰ سال بعد هم آن کاغذ را بیرون آورید موجودی آن در بلاک‌چین ذخیره شده و می‌توانید با Import کردن کلید خصوصی به یک کیف پول، به موجودی آن دسترسی داشته باشید. (البته اگر شبکه ارز ذخیره شده به کلی از بین نرفته باشد.)
استخراج ارزهای دیجیتال
به دلیل اینکه ارزهای دیجیتال دارای مرکزیت نیستند و هیچ‌کس به عنوان کلیددار یا مسئول یا مدیر این ارزها وجود ندارد، باید مکانیزمی باشد تا از طریق آن، کار تایید تراکنش‌ها، امن‌سازی شبکه و ایجاد ارزهای جدید در آن شبکه انجام شود.
استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتال دقیقا همین کار را می‌کنند آنها با دستگاه‌های مخصوص استخراج ارز، علاوه بر تایید تراکنش‌ها، کار تولید ارزهای جدید را نیز بر عهده دارند.
بنابراین فرایند استخراج ارزهای دیجیتال در واقع فرایند تایید تراکنش‌های انجام گرفته در شبکه آن ارز و تولید ارز است.
استخراج ارز از قوانین مشخص و ثابت ریاضی تشکیل شده و کسی که در حال استخراج ارز است، نمی‌تواند دسترسی غیرمجازی به تراکنش‌ها داشته باشد یا خارج از فرایند شکل گرفته، ارز را تولید کند.
استخراج‌کننده ارز فقط یک نرم‌افزار در حال اجرا و متصل به اینترنت را می‌بینید که معمولا به یک استخر استخراج (mining pool) وصل شده و دستگاه نیز با سروصدای زیاد در حال کار است ولی در پشت این فرایند، محاسبات ریاضی در حال انجام است تا یک بلاک استخراج شود.
بنابراین استخراج کنندگان یا ماینرها با اجرا کردن نرم‌افزارهای خاصی روی دستگاه‌های استخراج ارز، فرایند ماینینگ (استخراج) را به پیش می‌برند.
استخراج ارزهای دیجیتال و دانش لازم
استخراج ارز کاری نسبتا پیچیده است که البته وجود نرم‌افزارهایی با رابط‌های کاربری ساده این کار را تا حدودی آسان می‌کند، با این حال ورود به حوزه استخراج ارز نیازمند داشتن دانشی بالا از ارزهای مختلف، الگورتیم‌ها، دستگاه‌ها، نرم‌افزارها و راهکارهای در دسترس و احتمالا داشتن مهارت در سرهم‌بندی ریگ‌ها و سخت‌افزارهاست.
شاید تبلیغاتی در مورد استخراج ارز با مرورگر یا با نصب یک نرم‌افزار روی کامپیوتر شخصی دیده باشید که ادعا می‌کنند از استخراج ارز روی کامپیوتر و لپ‌تاپ شخصی خود می‌توانید سود بدست آورید ولی در واقع استخراج سودآور ارزهای دیجیتال همانند بیت‌کوین و اتریوم نیازمند سرمایه‌گذاری بالاست و فعالیتی گسترده محسوب می‌شود.
پس انتظار کسب سود از استخراج ارز با کامپیوتر و دستگاه‌های معمولی را از سر بیرون کنید. اگر هم سودی حاصل شود یا بسیار ناچیز است یا از طریق زیرمجموعه‌گیری کسب شده است.
معاملات ارزهای دیجیتال
با تکنولوژی بلاک چین ارزهایی به وجود آمده که ارسال پول از یک نقطه کره زمین به نقطه دیگر آن، بسیار سریع و با کمترین کارمزد ممکن انجام می‌شود. برخی تصور می‌کنند تسهیل ارسال پول و مجازی سازی ارزها تنها کاربرد بلاک‌چین است، در صورتی که این گونه نیست و بلاک‌چین کاربردهای بسیار زیادی در انواع صنایع و حوزه‌ها دارد.
ارزهای دیجیتال در صرافی‌ها و پلتفرم‌هایی که دارای قوانین و شرایط مختلف هستند معامله می‌شود. بیشتر ارزهای مطرح بازار دارای گردش روزانه و حجم معاملات بسیار زیادی هستند.
با در نظر گرفتن این حجم عظیم پول که روزانه جابجا می‌شود هر معامله‌گری که قبلا در سایر بازارها مانند بازار سهام، بازار ارزهای بین‌المللی، آتی سکه و… بوده به فکر کسب سود از معاملات این ارزها می‌افتد. به همین دلیل افراد زیادی به عنوان تریدر به خرید و فروش این ارزها مشغول هستند.
ویژگی‌های زیر باعث شده افراد زیادی وارد معاملات ارزهای دیجیتال شوند:
- نوسانات بالا و امکان کسب سود از نوسان‌گیری (خرید و فروش‌های سریع)
- کارمزد معاملات بسیار پایین و نزدیک به صفر در پلتفرم‌های معاملاتی
- سهولت ورود به بازار و عدم نیاز به پیش‌نیازهای خاص برای ثبت‌نام در پلتفرم‌ها
- امکان معامله با هر میزان سرمایه
- وجود حجم مناسب در بازار برای معاملات حرفه‌ای
- امکان انجام معاملات خودکار با بات‌های تریدینگ
- گستردگی تعداد ارزها و وجود گزینه‌های بسیار زیاد برای خرید و فروش
به دلیل وجود ویژگی‌هایی که ذکر شد، بازار ارزهای دیجیتال برای بسیاری از تریدرها یک بهشت محسوب می‌شود. با این حال، بسیاری از افراد نیز به علت نداشتن دانش و تجربه معامله‌گری ضررهای سنگینی را متحمل شده‌اند.
این بازارها همانند همه بازارها نیازمند کسب دانش و مهارت لازم برای فعالیت است و کسی که صرفا با هدف یک‌شبه پولدار شدن وارد شود قطعا ضرر خواهد کرد.
اما دسته دیگری از افراد هستند که معامله‌گر نیستند، تمایل یا وقتی برای معامله‌گری ندارند و یا اینکه با هدف سرمایه‌گذاری بلندمدت یا به کار بردن این ارزها برای پرداخت یا سایر مقاصد قصد دارند ارزهای دیجیتال را خریداری کنند.
خرید ارزهای دیجیتال
اگر دارای حساب بانکی خارجی، ویزا یا مسترکارت، حساب پی‌پال و سیستم‌های مالی مشابه باشید، صدها و هزاران راه مختلف برای ارزهای دیجیتال وجود دارد زیرا صرافی‌های بسیار زیادی با انواع روش‌های پرداخت برای خرید و فروش و تبدیل این ارزها فعال هستند.
اما اگر هدف شما این است با ریال بتوانید ارز دیجیتال بخرید، شاید گزینه‌های زیادی در دست نداشته باشید.
یکی از بهترین راه‌ها برای خرید بیت‌کوین، استفاده از سایت localbitcoins است. این سایت دارای چندین میلیون نفر عضو از سرتاسر دنیاست و یک بازار بزرگ برای خرید و فروش بیت‌کوین محسوب می‌شود.
بعد از خرید بیت‌کوین، می‌توان آنرا به راحتی به سایر ارزهای دیجیتال تبدیل کرد.
کاربرد ارزهای دیجیتال
آیا ارزهای دیجیتال فقط برای فرار مالیاتی یا سایر کارهای مجرمانه است؟ آیا ارزهای رمزنگاری شده فقط برای انتقال سریع پول کاربرد دارند؟ نه، اینطور نیست.
تکنولوژی بلاک‌چین ( همان تکنولوژی که بسیاری از ارزهای رمزنگاری‌شده بر پایه آن شکل گرفته‌اند) تحولی شگرف در بسیاری از صنایع ایجاد خواهد کرد و هم‌اکنون شرکت‌های زیادی در حال برنامه‌ریزی برای پیاده‌سازی این تکنولوژی شده‌اند.
بلاک‌چین در حوزه توریسم، پزشکی، تبلیغات آنلاین، لجستیک و انبارداری، صدور قبوض، رای‌گیری، ثبت احوال، آثار هنری و کلکسیونی، حریم خصوصی، امنیت فایل‌ها، بهینه‌سازی مصرف انرژی و بسیاری از صنایع و حوزه‌های دیگر کاربرد دارد.
ماشین مجازی اتریوم
گرچه بیت‌کوین صرفا به عنوان یک ارز دیجیتال کاربردی مشابه پول دارد ولی اتریوم همانند یک شبکه محاسباتی جهانی است. قراردادهای هوشمند شبکه اتریوم پتانسیل عظیمی برای ساخت انواع اپلیکیشن‌ها و سرویس‌ها داراست. قراردادهای هوشمند صرفا چند خط کد برنامه‌نویسی شده هستند که روی بلاک‌چین اتریوم اجرا می‌شوند.
با وجودی که قراردادهای هوشمند یک تکنولوژی بسیار جدید محسوب می‌شوند، هم‌اکنون اپلیکیشن‌های مختلفی برای رای‌گیری، زنجیره تامین جهانی، ثبت سوابق پزشکی، سیستم‌های مالی وفین‌تک و… با استفاده از این تکنولوژی شکل گرفته‌اند.
مفهومی با نام ICO
برخی از پروژه‌های بلاک‌چین برای پیشبرد برنامه‌های خود و ارائه یک محصول یا سرویس خاص، اقدام به جذب سرمایه از طریق فروش توکن ارز دیجیتال می‌نمایند. به این فرایند ICO گفته می‌شود و از طریق ICO ها طی سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلیاردها دلار سرمایه برای استارت‌آپ‌ها و شرکت‌ها سرمایه جمع‌آوری شده است.
به خاطر اینکه اغلب ICO ها در سطح جهانی و روی پلتفرم اتریوم اجرا می‌شوند، اغلب سرمایه‌گذاران در کشورهای مختلف می‌توانند روی این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
امنیت ارزهای دیجیتال
رشد بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال با هیجان زیادی همراه بود. نوآوری‌های حوزه تکنولوژی و پارادایم‌های جدید معامله‌گری، جمعیت زیادی را به سمت این بازار کشاند. وقتی چنین اتفاقی در یک حوزه رخ می‌دهد معمولا کلاهبرداران و افراد سوءاستفاده‌گر نیز فعال می‌شوند.
از شکل‌گیری بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ شاهد در نیمه اول سال ۲۰۱۸ جمعا بیش از ۱٫۱ میلیارد دلار ارز دیجیتال دزدیده شده است!
به دلیل ویژگی‌هایی که این ارزها دارا هستند، باید به امنیت آنها توجهی ویژه داشت. کلاهبرداری‌ها، بدافزارها و حملات فیشینگ سه تهدید عمده در حوزه امنیت ارزهای دیجیتال هستند.
منابع: